§3: Fossiele Energiebronnen

Opdrachten paragraaf 3

1. Wat is het verschil tussen een primaire en secundaire energiebron?

2. a. Wat zijn fossiele energiebronnen?

b. Welke 4 fossiele energiebronnen onderscheiden we?

3. Bekijk onderstaande bron.

a. Leg met behulp van de bron uit hoe steenkool ontstaat. Gebruik in je antwoord de volgende woorden: dode planten – koolstof gehalte – bruinkool – zand en klei – temperatuur – druk

b. In welke tijdsperiode is steenkool ontstaan?

Bron 1: Ontstaan van steenkool.

4. a. Bij het ontstaan van steenkool ontstaat ook aardgas. Leg uit hoe bij het ontstaan van steenkool ook aardgas ontstaat

b. Waar in Nederland is een grote hoeveelheid aardgas te vinden?

5. Bekijk onderstaande bron en geef aan of de stellingen juist of onjuist zijn

Bron 2: Ontstaan van aardolie en aardgas uit zee organismen.

Stelling 1: Aardgas kan ontstaan uit zowel resten van planten, als resten van organismen.

Stelling 2: De aardolie bevindt zich tussen poreuze zandlagen.

Stelling 3: De gele laag in de bron is ondoordringbaar gesteente

6. a. Wat is de functie van een poreuze gesteentelaag bij de vorming van fossiele brandstoffen?

b. Wat is de functie van een ondoordringbare gesteentelaag na het vormen van aardgas of aardolie?

7. Maak een tekening van de doorsnede van een deel van de aardbodem. In je tekening moeten de volgende zaken zichtbaar zijn; steenkool – aardgas – verschillende gesteentelagen (poreus en ondoorlatend)

8. Werk samen met je buur. Met deze opdracht ben je naar verwachting 1 of 2 lessen bezig. Gebruik de site https://www.geologievannederland.nl/tijd/reconstructies-tijdvakken. Klik in de linker kolom op ‘Krijt’. Bekijk alle informatie bij dit onderdeel. Doe hetzelfde voor het Perm en Carboon.

--> Maak samen met je buur een poster over de informatie van één van deze perioden

--> Tijdens de les worden 3 groepen uitgekozen om de gemaakte poster te presenteren.

9. Gebruik het internet.

a. Welke fossiele brandstof produceert het minste CO2?

b. Welke fossiele brandstof produceert het meeste CO2?

10. Gebruik de Bosatlas van de energie

a. Wat is het grootste aardgasveld van Nederland?

b. In welk jaar is dit gasveld ontdekt?

Wat zijn nadelen van de gaswinning uit dit gasveld voor de bewoners?

11. Gebruik de Bosatlas.

a. Wie zijn de drie grootste producenten van aardgas?

b. Wie zijn de drie grootste producenten van aardolie?

12. Gebruik de Bosatlas of het internet.

a. In welk deel van de wereld zitten de grootste gas- en olievoorraden?

b. Verklaar waarom dit gebied om deze reden zo vaak in het nieuws is.

13. Gebruik de Bosatlas; Bekijk de kaart Wereld – Energie, Elektriciteitsproductie.

a. Welke energiebron is wereldwijd het meest dominant?

b. Verklaar waarom in Canada meer dan 50% van de elektriciteit wordt opgewekt door waterkrachtcentrales.

14. Bekijk kaart 27D in de Bosatlas van de energie.

Waar wordt elektriciteit in Nederland vooral voor gebruikt? Noem de top 5.

15. a. Noteer 3 voordelen van aardgas.

b. Noteer 3 nadelen van aardgas.

16 a. Noteer 3 voordelen van steenkool.

b. Noteer 3 nadelen van steenkool.

17. Geef ten minste 3 nadelen van aardolie.

18. Gebruik de Bosatlas; Zoek een kaart over vervuiling van de wereldzee.

a. Welk verband zie je tussen de gebieden die vervuild kunnen worden door olie of andere schadelijke ladingen en de belangrijke zeestromen?

b. Op welke andere manier, zichtbaar in deze kaart, worden de wereldzeeën vervuild?

19. Gebruik de Bosatlas; Bekijk de kaart Wereld – Energie, Wereldenergiereserves 2014 en Energieverbruik / bevolking 1960-2014.

Verklaar waarom het belangrijk is om op zoek te gaan / gebruik te maken van nieuwe energiebronnen. Gebruik in je antwoord informatie uit de twee kaarten.

20. Gebruik de Bosatlas; Bekijk de kaart De wereld – Energie, Wereldenergiereserves

a. Welke werelddelen hebben elk de grootste voorraden steenkool, aardolie en aardgas?

b. Zijn deze werelddelen importeurs of exporteurs van hun fossiele brandstof? Licht je antwoord toe. Gebruik om tot je antwoord te komen een van de kaarten op kaartblad

21. Bekijk de onderstaande bron.

Waarom zal Canada aardolie uit teerzanden willen winnen, ook al kost het meer energie en geld?

Bron 3: Winning van aardolie uit teerzanden bij Fort McMurray in Alberta, Canada. De olie in teerzand is niet makkelijk los te maken van het zand. Het proces kost veel tijd en energie.

22. We kunnen op verschillende manieren energie besparen. Energie besparen is niet alleen beter voor het milieu, maar spaart ook de inhoud van je portemonnee. Geef ten minste 5 tips aan klasgenoten, over hoe zij energie kunnen besparen.

23. a. Hoe lang kan de wereld als geheel nog vooruit met de bewezen voorraden steenkool, aardolie en aardgas volgens onderstaande bron?

b. Welke regio heeft volgens de bron als eerste een tekort aan fossiele brandstoffen?

Bron 4: Bewezen voorraden aardolie, aardgas en kolen (bruinkool en steenkool) in 2016, per regio, en het aantal jaar dat deze regio’s en de wereld hier nog mee kunnen doen bij het verbruik van 2016.

24, De cijfers in de bron van de vorige vraag kunnen er over tien jaar heel anders uitzien. In de onderstaande tabel staan factoren die voor die verandering kunnen zorgen. Neem de factoren over in je schrift en noteer achter elke factor hoe die invloed heeft op de tijd waarmee we met de voorraden fossiele brandstoffen kunnen doen. Er is een voorbeeld gegeven.

Bron 5: Factoren die bepalen hoe lang we met de voorraden fossiele brandstoffen kunnen doen.

25. Waarom komt er niet alleen bij het verbranden van fossiele brandstoffen, maar ook bij de winning en het transport van fossiele brandstoffen koolstofdioxide vrij?

26. Bekijk de bron over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. Neem de bron over in je schrift en schrijf de woorden op de juiste plek. Kies uit; meer CO2 in de atmosfeer – smelten van gletsjerijs en landijs – transport van fossiele brandstoffen – zeespiegelstijging – verbruik fossiele brandstoffen – temperatuurstijging.

Bron 6: Oorzaken en gevolgen van klimaatverandering.

27. Lees onderstaande bron.

a. Wat is een voordeel van CCS?

b. Noem twee nadelen van CCS

Bron 7: Carbon capture & storage.

29. a. De energievraag in de wereld zal de komende jaren waarschijnlijk nog meer stijgen. In welke landen zal de energievraag het meeste toenemen?

De westerse landen in Amerika, zoals de VS en Canada
De westerse landen in Europa, zoals Nederland en Duitsland.
In ontwikkelingslanden, zoals India en China.

b. Wat is de belangrijkste oorzaak van een sterke stijging van de energievraag in de landen die je bij vraag a hebt genoemd?

c. Noem nog een reden waarom de energievraag in de toekomst zal blijven stijgen.

30. Bekijk de bron hieronder en gebruik eventueel de Bosatlas van de energie.

a. Vergelijk de beide diagrammen. Noteer de verschillen tussen het aandeel van aardolie, steenkool en gas in het verbruik van Nederland en de wereld.

b. Leg uit waarom Nederland meer gebruik maakt van aardgas dan de rest van de wereld. Je kunt hiervoor de het internet of de Bosatlas van de energie raadplegen.

Bron 8: Aandeel energieverbruik per primaire energiebron in Nederland en de wereld, 2016.

31. Geef een reden waarom het moeilijk te voorspellen is wanneer de voorraden fossiele brandstoffen op zullen zijn.

32. Maak een kahoot, blooket of quizlet van ten minste 10 vragen over paragraaf 1 t/m 3. Je mag ook gebruik maken van een andere vorm van game-based learning.