§6 Het afvoerputje van Europa

Figuur 1: Hoog en laag Nederland met de overstromingsmogelijkheid

NAP

Nederland kunnen we in twee delen indelen. Deze indeling maken we op basis van hoogte ligging. Zo ligt hoog-Nederland 1 meter boven NAP en laag-Nederland onder 1 meter NAP. NAP staat voor Normaal Amsterdams Peil. Grofweg kunnen we stellen dat bij de stijging van de zeespiegel in de toekomst laag-Nederland onder water komt te staan als zichtbaar in figuur 1.

Eerder heb je geleerd over klimaatverandering. Er is toen vooral ingegaan op de oorzaken en de eventuele manieren om het af te remmen. Van belang is echter ook om te kijken wat de gevolgen van klimaatverandering zullen zijn. Door de klimaatverandering zullen er vaker en langer periodes zijn met extreme droogte. Deze zullen vooral in de zomermaanden vallen. Dit kan hele vervelende gevolgen hebben. Zo zijn er al vaker signalen geweest van drinkwatermaatschappijen dat de levering van drinkwater in gevaar komt. Het kan dus gebeuren dat er op termijn geen water meer uit de kraan komt. Daarnaast zullen er steeds vaker en langer sproeiverboden gaan gelden. Dit houdt in dat je thuis het gras niet meer mag sproeien. Nu is dat vaak niet zo’n groot probleem. Erger is dat in deze tijden boeren hun gewassen niet mogen irrigeren. Dit kan uiteindelijk zorgen voor misoogsten en dus een afname in de voedselproductie. Ook de scheepvaart ondervindt hier last van. Wanneer rivieren bijna droog staan kunnen schepen niet meer varen. Het transport van goederen komt op deze manier in het geding. Dit zal gevolgen hebben waar we met z’n allen last van hebben.

Neerslagintensiteit

Naast extreem droge periodes zal de neerslagintensiteit wel toenemen. Dit wil zeggen dat de hoeveelheid neerslag die in één keer naar beneden komt meer zal zijn. Het gaat dus niet persé vaker regenen, maar wel meer regen in één keer. Het verwerken van deze grote hoeveelheden neerslag is erg moeilijk waardoor er op veel plaatsen wateroverlast zal ontstaan.

Figuur 2: Jaargemiddelde neerslag gemeten op KNMI neerslagstations

Figuur 3: Relatieve zeespiegelstand langs de Nederlandse kust

Stijgende zeespiegel

Op de langere termijn is er nog sprake van een stijgende zeespiegel. Deze wordt veroorzaakt door het afsmelten van landijs. Daarnaast zal water uitzetten wanneer het warmer wordt. Door de stijgende zeespiegel zal de druk op onze kust alleen maar toenemen. Het wordt een steeds grotere uitdaging om het water buiten de deur te houden.

Verstening

Een ander groot probleem van Nederland is de toename van de verstedelijking door de eeuwen heen. De verstening van het oppervlakte als gevolg van meer huizen, industrie en infrastructuur zorgt er voor dat water minder makkelijk in de grond kan trekken. Aangezien het niet in de grond kan trekken zal het sneller afgevoerd worden richting de rivieren. Deze moeten dus op korte tijd meer water verwerken. Ook onze riolering raakt vaker overbelast omdat er meer water in het riool komt. Dit alles zorgt voor een toenemende mate van wateroverlast.

Figuur 4: Wateroverlast in de stad

Figuur 5: Bevolkingsdichtheid per dijkring

Figuur 6: Economische waarde per dijkgebied

Verstening

Kortom Nederland is enorm kwetsbaar voor overstromingen en wateroverlast. Dit alles als gevolg van de lage ligging, stijgende zeespiegel, klimaatverandering, verstening, enz. Dit heeft nu en in de toekomst erg grote gevolgen. Voornamelijk de kwetsbare gebieden hebben namelijk een hoge bevolkingsdichtheid (figuur 5) en een grote economische waarde (figuur 6) voor Nederland. Hierbij kan vooral aan de Randstad gedacht worden.