§8 ingrepen ter bescherming

Figuur 1: Boven vooroeversuppletie, onder strandsuppletie

De Nederlandse kust

In de vorige hoofdstukken hebben we vooral gekeken naar de inrichting van Nederland als waterland en is gekeken naar de problemen die hierdoor kunnen ontstaan. Natuurlijk zijn we continu bezig met ons te beschermen tegen de dreiging van het water. Niet alleen nu maar ook in de toekomst.
Door klimaatverandering, en de daardoor stijgende zeespiegel, wordt de druk op de Nederlandse kust steeds groter. Zouden we hier geen aandacht aan besteden dan zal de kust zich steeds verder landinwaarts verplaatsen. Op andere plaatsen zullen zwakke plekken het uiteindelijk begeven en kan de zee het land binnenkomen.
Om dit te voorkomen voegen we steeds nieuw zand toe aan de kust. Dit noemen we zandsuppletie (figuur 1). Het zand kan op twee plaatsen worden aangebracht namelijk op het strand zelf of op de vooroever. Strandsuppletie is erg duur en geeft ook veel overlast. Daarom geven we de voorkeur aan vooroeversuppletie. Dit geeft veel minder overlast omdat de natuur (golven en stromingen) het zand verdelen en neerleggen op de zwakke plekken van de kust.

Soorten rivieren

Een speciale vorm van zandsuppletie is de Zandmotor. Voor de kust van Nederland is een groot “eiland” van zand opgespoten. De zee erodeert het zand en neemt het vervolgens mee. Verderop wordt dit zand weer neergelegd door de zee. Op deze manier versterkten we de zwakke plekken. Bijkomend voordeel is dat er op de Zandmotor sprake is van natuurontwikkeling en er sprake kan zijn van recreatie.
Hele zwakke plekken verdienen meer aandacht en hebben hardere ingrepen nodig. Hierbij kan je denken aan de deltawerken. Deze zijn aangelegd na de watersnoodramp van 1953. De Zeeuwse eilanden worden hier beschermd door dijken (die deels open en dicht kunnen) in het water.

Figuur 2: De Deltawerken; Nederlands grootste verdedigingssysteem, met stormvloedkeringen, sluizen en dammen, tegen hoogwater uit de zee

Figuur 3: Manieren om de rivier meer de ruimte te geven.

In het rivierengebied

Niet alleen aan de kust moeten we ons beschermen tegen het water, ook in het rivieren gebied is hier steeds meer aandacht voor nodig. Het project Ruimte voor de Rivier is een project waarbij er op 34 plaatsen in het rivierengebied ingrepen zijn gedaan om het water in de rivier te houden. Ingrepen die gedaan zijn, zijn onder andere:

Aanleg van een nevengeul
Uiterwaardafgraving
Zomerbedverlaging
Dijkverhoging
Dijkverlegging
Kribverlaging
Obstakelverwijdering

Meer ruimte betekent dat water beter en sneller kan worden afgevoerd.

In de stad

Niet alleen aan de kust of in het rivierengebied moeten we ingrepen doen om ook in de toekomst droge voeten te houden. Als eerder beschreven is ook de verstening van Nederland een groot probleem. In deze stedelijke gebieden zullen we dus ook aanpassingen moeten doen om ook hier bestand te zijn tegen een toenemende hoeveelheid water. Het grote probleem is dat de versteende gebieden een steeds grotere hoeveelheid water moeten verwerken. Door de verstening kan dit water niet in de grond trekken of door vegetatie worden opgenomen (en uiteindelijk verdampen). De rioleringen kunnen ook al dit water niet verwerken. Er moet dus op zoek gegaan worden naar oplossingen. De meest voor de hand liggende oplossing is natuurlijk om de hoeveelheid stenen te verminderen en de hoeveelheid groen te vergroten. Ook zijn er plekken die onder water mogen komen te staan. Hier kan het water dan tijdelijk worden opgevangen. Hierbij kan je denken aan wadi’s (figuur 5) of waterpleinen (figuur 4). Deze plekken kunnen in tijden van droogte gebruikt worden om te spelen en dienen dus als waterbuffer als het nodig is.

Figuur 4: Waterplein

Figuur 5: Wadi waar ook gespeeld kan worden.